zomer 2024
Natuur om de hoek: bloemen en beestjes in de tuin
Met de biodiversiteit is het droevig gesteld. Met name de insecten hebben het zwaar. Dat heeft ook gevolgen voor bloemen die afhankelijk zijn van bestuiving en voor vogels en zoogdieren die insecten als belangrijke voedselbron hebben. Op kleine schaal probeer ik hier iets aan te doen door in mijn tuin alleen nog voor biologisch gekweekte, bij voorkeur inheemse planten te kiezen. De natuur laat ik waar het kan zijn gang gaan met als resultaat een tuin vol leven. Elke dag ontdek ik weer nieuwe beestjes die ik nog nooit had gezien.
De Bosandoorn die ik als stekje van mijn overbuurman kreeg, blijkt zich prima thuis te voelen aan de rand van het met bomen en struiken begroeide deel van de tuin.
Koninginnekruid (ook wel Leverkruid genoemd) houdt van ruigten en voelt zich achter in mijn tuin dan ook prima thuis. Dankzij de vele regen van de afgelopen maanden schiet hij enorm de hoogte in. Insecten en vlinders zijn blij met de bloemen die vanaf juni verschijnen.
Spontaan opgekomen achter in de tuin: Harig Wilgeroosje. Het blijkt ook een echte woekeraar en het grootste deel van de lange stengel ziet er al snel niet fraai uit. Een paar mochten er blijven staan en de bloemen zijn ook wel erg mooi.
Stinkende Gouwe zou helpen tegen katten die hun behoeften doen in je tuin. De praktijk blijkt anders, maar het is wel een leuke aanwinst aan de rand van het gras.
De vele soorten Ooievaarsbek in mijn tuin doen het erg goed, want naaktslakken houden niet van deze plant. Ik heb ze van groot tot klein. Sommigen zijn inheems. Deze is denk ik gecultiveerd, desalnietemin erg in trek bij bijtjes en zweefvliegen.
De tuin zorgt elk jaar weer voor verrassingen. Deze Crocosmis 'Lucifer' ontdekte ik vorig jaar voor het eerst in de tuin. Van de buren komen overwaaien? Het is wel een bolgewas. Hij zorgt in ieder geval voor een vrolijke noot en staat op een lijstje voor een vlinderborder.
De Grootbloemige Hertshooi is een mooie randplant en bodembedekker. Het blad blijft in de winter groen. Je moet hem wel een beetje in de hand houden want via de wortels groeit hij snel uit. Er zijn ook inheemse planten in de familie Hertshooi zoals het St. Janskruid.
Het Krentenboompje krijgt al vroeg in de zomer bessen. Merels zijn er dol op, net als houtduiven. Het plan om dit jaar een merel te fotograferen die bessen eet of voert aan het jong is helaas bij een voornemen gebleven. Volgend jaar weer een kans.
De Puntwederik in mijn tuin is groter dan de inheemse soort, maar de Bladwesp Monostegia Abdominalis is er evengoed dol op. Op sommige plekken is hij volledig kaalgevreten door een massa larfjes. Nadat de larfjes definitief waren verdwenen heb ik uiteindelijk de kale stengels afgeknipt. Dat had ik niet hoeven doen. Gelukkig had ik er een paar laten staan en wat blijkt. Na verloop van tijd komen er toch weer blaadjes aan en zelfs bloemen. Ze bloeien wel later en niet zo uitbundig als de minder aangetaste planten van de Puntwederik.
De larve van de Bladwesp lijkt wel op een rups. In eerste instantie dacht ik ook dat het een rups was. Maar, zo heb ik geleerd, een rups heeft na de drie stel echte pootjes, twee segmenten zonder pootjes. Bij de larve van de Bladwesp zit er maar 1 segment tussen. Hij heeft ook veel meer schijnpootjes dan een rups. Op de website van de vlinderstichting staat een duidelijke uitleg over het onderscheid.
Met de schade die de larve van de Bladwesp aanrichtte in de tuin heb ik geen probleem. Het gaat slecht met de insecten en het is dus alleen maar mooi als mijn tuin op deze manier kan bijdragen aan extra insecten. Op Eksters ben ik minder dol. In het broedseizoen lusten ze graag eitjes van andere vogels en de jonge vogeltjes. En er zijn hier in de buurt eksters in overvloed. Misschien een vooroordeel want landelijk gezien nemen ze in aantal af. Op een eksternest hoog in een boom aan de achterkant van de tuin zat ik dan ook niet te wachten. Het was niet gelukt om ze te verjagen. Op een morgen zaten er drie jonge Eksters in mijn tuin, zo tam als wat. Het was prachtig om te zien hoe kleurrijk de veren glansden in het zonlicht. De ouders waren in geen velden of wegen te zien. Ik heb de buren gewaarschuwd om de katten binnen te houden en verder heb ik de vogels met rust gelaten (advies vogelbescherming). Maar ze bleken toch in de steek gelaten door hun ouders. 's Avonds was een van de vogels al dood, de volgende morgen vond ik er nog een.
De Klokjesdikpoot lijkt een vaste gast te worden in mijn tuin. Vorig jaar ontdekte ik deze beestjes voor het eerst. Ze slapen in een van de soorten Ooievaarsbekken. Deze soort sluit 's avonds de bloemblaadjes en dat blijkt een fijne slaapplek te zijn voor dit bijtje. Alleen de mannetjes slapen in een bloem, soms wel met z'n vijven. Gewoonlijk is dat een bloem uit de klokjesfamilie. Het is een mooi gezicht om te zien hoe ze 's morgens wakker worden, hun toilet maken en dan wegvliegen.
De Mier op de Rolklaver zag ik pas nadat ik de bloem had gefotografeerd. Een mooi en nuttig beestje, al ondergraven ze mijn terras. De Rolklaver is spontaan opgekomen aan de rand van de voortuin en de stoep. De Groene Schildwants op de foto is sterk uitvergroot. Het is een jonkie dat op de rand van de krant verscheen. Veel insecten zien er nadat ze uit het ei zijn gekomen volkomen anders uit dan het volwassen insect, imago genoemd. Maar niet alle insecten ondergaan een volledige metamorfose. De pas uit het ei gekomen wants ziet er vrijwel hetzelfde uit als de volwassen wants, alleen een stukje kleiner.
Helmkruid is op het eerste gezicht een beetje een onooglijk plantje voor in de border. Maar als je goed kijkt, zie je dat de plant prachtige bloemetjes heeft. En, heel belangrijk, insecten zijn gek op de nectar van deze inheemse plant. Links de Franse Veldwesp. Je herkent hem aan zijn lange achterpoten die omlaag hangen als hij vliegt. Het is geen agressieve limonadewesp, al lijkt hij erg op zijn soortgenoten. Ook voor hommels als deze Akkerhommel hoef je niet bang te zijn dat ze steken. Je moet er alleen niet per ongeluk met je blote voet op stappen.
Deze kever had ik nog nooit gezien. Het is de Mimela Junii. Handig die app ObsIdentify als je de naam van een beestje niet kent. Dit kevertje komt oorspronkelijk in zuidelijke landen voor, maar breidt zich uit naar het noorden.
De Honingbij is belangrijk voor de bestuiving. In boomgaarden zie je daarom vaak bijenkorven staan, met name in de tijd dat de bloesem bloeit. De bijen eten de nectar en lijken er plezier in te hebben om zich om en om te wentelen rond de meeldraden van de bloem. Zo blijft het stuifmeel aan hun vachtje zitten en neemt de bij deze mee naar de volgende bloem. In de tuin zijn het vaste bezoekers van de Ooievaarsbek.
Met z'n vleugels ingeklapt zou je het niet zeggen, maar de Dagpauwoog is toch echt een hele kleurrijke vlinder. Het is een standvlinder. Met dichtgeklapte vleugels valt hij in de winter niet op als hij op een koele, donkere plaats in winterslaap gaat. Opengeklapt schrikt hij zijn vijand af met de ogen op alle vier de vleugels. Op de foto zijn de ogen op de achterste vleugels verborgen onder de voorste vleugels. In het vroege voorjaar kun je hem op een zonnige dag al zien vliegen. De eitjes legt zij op brandnetels. Laat die dus in een hoekje van je tuin staan.
De Gehakkelde Aurelia heeft zijn naam te danken aan de gekartelde vleugelranden. Net als de Dagpauwoog is het een standvlinder die al vroeg in het voorjaar rondvliegt. Anders dan de Dagpauwoog overwintert hij niet in gebouwen, maar vlak bij de grond onder boomwortels of afgevallen blad. Laat die bladeren dus maar lekker liggen in de winter. Je ziet hem vaak aan de rand van bosjes waar zij haar eitjes legt op Brandnetels, Hop, Ruwe Iep, Ribes, Boswilg en Hazelaar.
De naam heeft de Citroenvlinder te danken aan de gele kleur. Je ziet ze al vroeg in het voorjaar. Ze overwinteren hier in dichte vegetatie. Eitjes legt deze vlinder vooral op de struiken Sporkehout (ook wel Vuilboom genoemd) en Wegedoorn.
Het Bont Zandoogje is een vaste gast in mijn tuin. Ook dit is een standvlinder die overwintert als pop of rups. Hij voedt zich met de dauwhoning van bladluizen, het sap van vruchten of bloedende bomen en de nectar van bramenbloesem.
De Atalanta is een trekvlinder. In het najaar vliegt hij naar Zuid-Europa. Op een zonnig najaarsdag kun je vooral aan de kust grote groepen Atalanta's zien vliegen.
Augustus telde een paar hele hete dagen. Dan is het lekker vertoeven in de schaduw van je tuin. En zonder dat je er naar speurt, kunnen dan zomaar beestjes verschijnen die je nog nooit had gezien. Met de telefoon bij de hand maak ik dan snel een paar foto's en laad ze in bij ObsIdentify. Links is de Stadsreus, een ongevaarlijke zweefvlieg die op een Hoornaar lijkt. In het midden de Koolzwarte Metselspinnendoder. Hij sleept inderdaad een spin met zich mee. Die brengt hij naar een holletje en hij legt er eitjes in. De verdoofde spin wordt vervolgens levend opgegeten door de uitgekomen larven. Het beestje rechts is waarschijnlijk een Sprinkhaan en geen Krekel. De app kwam er niet uit wat het nu precies voor soort was.
Zweefvliegen heb je in soorten en maten. In Nederland zijn ruim 360 soorten waargenomen. Het zijn onrustige beestjes die vooral veel boven bloemen zweven en maar heel kort van de nectar eten. Lastig dus om ze zo vast te leggen dat de app een betrouwbare naam er aan kan koppelen. Ik dacht zeker te weten dat op de foto links de Puntbijvlieg staat, maar het zou ook zomaar de Kleine Bijvlieg kunnen zijn. Het verschil zit hem in een zwarte streep over de kop. De foto rechts is 100% zeker de Puntbijvlieg.
De foto links is een Graafwesp. Het beestje zat geen moment stil. Ik zag hem eerder een kuiltje graven in het zand tussen de tegels van het terras. In de tuin vliegen verschillende hommelsoorten zoals de Boomhommel op de foto in het midden. De Penseelkever rechts zit op een bloem van de Japanse Anemoon. Ik had hem al een paar jaar eerder gezien in de tuin. Een grappig beestje.
De Blinde Bij, links, zie ik elke zonnige dag wel in mijn tuin. De Snorzweefvlieg zag ik, althans bewust, voor het eerst. Hij heet zo vanwege de smalle zwarte streepjes op zijn rug waar met een beetje fantasie een snor in is te herkennen. De Kruisspin zie je meestal in een web. Deze zat gewoon op een blaadje. Even dacht ik daarom een mij onbekende spin te zien, maar ObsIdentify gaf uitsluitsel: Kruisspin.
Tot slot Twee wantsen: de Groene Schildwants en de Grauwe Schildwants. De Groene houdt van ruigtes en bosranden. Hij komt dan ook veel voor in mijn tuin met achterin een vogelbosje dat na de takkenril overgaat in de met bomen en struiken begroeide geluidswal. Ook de Grauwe Schildwants leeft in deze biotoop. Maar het blijkt toch wel bijzonder te zijn om hem hier te zien. Hij komt pas sinds begin deze eeuw voor in Zuid en Oost Nederland. Hij zit hier op een gal, een woekering van een galwesp of ander beestje, op de Egelantier.